هایپربیلی روبین نوزادی

تعداد بازديد: 4131
بيمارستان مادر و كودك غدير هايپربيلي روبين نوزادي زردی عارضه ای است که در آن پوست و سفیدی چشم به علت بیلی روبین زیاد خون زرد می شوند. بیلی روبین در کبد ایجاد می شود و محصول تجزیه هموگلوبین است شایعترین علت ایجاد بیش از حد بیلی روبین تخریب غیر طبیعی سلولهای قرمز است اگر زردی شدید باشد ، مدفوع ممکن است کم رنگ و ادرار تیره شود. زردی یکی از تظاهرات شایع کلینیکی است که به طور تقریبی در اغلب نوزادان، در چند روز اول تولد اتفاق می افتد. در اکثر موارد زردی نوزادان فیزیولوژیک (طبیعی) است ولی درمواردی دلایل مختلف پاتولوژیک ( غیرطبیعی ) عامل بروز زردی است.
بیشتر نوزادانی که از شیر مادر استفاده می کنند زردی فیزیولوژیک درآن ها شدت یافته، یا این که زمان آن طولانی تر خواهد بود.

به طور معمول در یک نوزاد رسیده از روز دوم تولد شروع شده در روز سوم به حداکثر رسیده (بیلی روبین ۷-۶ میلی گرم در دسی لیتر) و از روز سوم میزان بیلی روبین شروع به کاهش می کند تا پایان هفته ی دوم که به حد طبیعی بالغان یعنی بیلی روبین حدود ۱ میلی گرم در دسی لیتر می رسد.

در نوزادان نارس، زردی در روز پنجم تا هفتم به حداکثر میزان خود یعنی بیلی روبین حدود ۱۲-۱۰ میلی گرم در دسی لیتر می رسد ممکن است تا یک ماه و یا بیش تر طول بکشد.


هايپربيلي روبين نوزادي


زردی ناشی از شیرمادر

درنوزادانی که از شیر مادر تغذیه می کنند زردی فیزیولوژیک تشدید می شود یعنی میزان بروز زردی در آن ها بیش تر است. هم چنین میزان بیلی روبین نیز در آن ها بالاتراست و کاهش آن نیز به آهستگی انجام می شود یعنی تا هفته ی سوم و در بعضی موارد تا ماه سوم ممکن است ادامه یابد.

ناشی از شیرمادر به دو نوع زودرس و دیررس تقسیم می شود.


نوع زود رس

زردی در سه روز اول تولد شروع می شود. علت این نوع زردی دریافت نکردن کافی شیر مادر در روزهای اول تولد است . حدود ۱۲ درصد از بچه هایی که با شیرمادر تغذیه می شوند، دچار این نوع زردی می شوند. بنابراین مکونیوم که محتوی   بیلی روبین غیرکونژوگه است در روده باقی مانده و جذب خون می شود که باعث افزایش بیلی روبین خون و بروز زردی در نوزاد می شود. برای پیش گیری از این مسئله شروع اولین تغذیه ی نوزاد در اولین فرصت بعد از تولد بسیار مهم است. هم چنین تکرار دفعات شیردهی تا جریان یافتن شیر درپستان ها به خصوص در بچه های اول لازم است.


نوع دیررس

دراین نوع زردی از روز پنجم بعد از تولد، زردی به سرعت افزایش می یابد و درپایان هفته ی دوم به حداکثر خود می رسد. علت این نوع زردی در‌ آخرین مطالعات این است که شیر بعضی از مادران که نوزادانشان دچار این نوع زردی هستند نه تنها مانع جذب بیلی روبین از روده نمی شود( برخلاف شیرمادر طبیعی ) بلکه به افزایش باز جذب بیلی روبین از روده ها نیز کمک می کند که به علت وجود میزان بالای اسیدهای چرب آزاد است.

به هرحال این نوع زردی خوش خیم است و تاکنون موردی از ضایعه ی مغزی توسط این نوع افزایش زردی خون در نوزادان گزارش نشده است. قطع شیر دراین مورد با صلاحدید پزشک به مدت ۲۴ تا ۴۸ ساعت اثر تشخیصی و درمانی دارد. در این مدت کاهش قابل ملاحظه ای در میزان بیلی روبین سرم ایجاد می شود و بعد از این مرحله می توان تغذیه با شیرمادر را دوباره شروع کرد.

لازم به ذکر است که دادن ترنجبین، خاکشیر، کره و سایر موارد رایج به نوزادن نه تنها هیچ گونه اثر قطعی در کاهش        بیلی روبین خون ندارد بلکه منجز به عوارض بی شمار بسیاری   می شود. دراین موارد تغذیه ی خوب مادر و دریافت مایعات کافی توسط او حمایت عاطفی روانی مادر به خصوص توسط همسر با افزایش میزان شیر مادر و امکان شیردهی مکرر به کاهش بیلی روبین خون نوزاد و رفع زردی کمک شایانی می کند. نکته مهم این که اکثر متخصصان قطع شیر مادر را به صلاح نوزاد نمی دانند.

ضمن توجه به علائم بالینی و آزمایشگاهی نوزادان مبتلا به یرقان، برای تشخیص علل و عوامل موثر بر آن، در صورت مشاهده هر یک از مواردزیر، اتخاذ تصمیم فوری ضروری می باشد
  1.  یرقانی که در ۲۴ ساعت اول زندگی شروع شود
  2.   افزایش بیلی روبین، از ۵ میلی گرم درصد میلی لیتر در ۲۴ ساعت تجاوز کند
  3.   بیلی روبین از ۱۲ میلی گرم در نوزادان طبیعی و ۱۴ میلی گرم در نوزادان نارس تجاوز کند
  4.   یرقان در نوزادان طبیعی، بیش از یک هفته و در نوزادان نارس بیشتراز دو هفته، به طول انجامد.


علل و عواملی که به تولید بیش از حد معمول بیلی روبین در نوزادان منجر می شوند

  1.  ناسازگاری گروههای خونی مادر و جنین که عمدتا شامل ناسازگاری Rh و ABO و گروههای فرعی است
  2.   اختلالات ژنتیکی (اختلالات آنزیمی نظیر اسفروسیتوز مادرزادی) وهموگلوبینوپاتی ها نظیر آلفا و بتا تالاسمی و گالاکتوزمی
  3.   همولیز گلبول های قرمز خون مانند مصرف بیش از حد ویتامینK
  4.   هماتوم و خونریزیهای داخلی
  5.   انسدادهای مکانیکی منجربه اختلال در گردش کبدی ـ روده ای ترشحات صفراوی. در مواردی نیز عواملی نظیر کم شدن جذب کبدی بیلی روبین، کمبود مادرزادی بعضی از آنزیم های ضروری، مصرف داروها، اختلال در انتقال بیلی روبین مستقیم از کبد، انسداد مجاری صفراوی، عفونت دوران جنینی نوزاد، عفونت های پس از تولد و بعضی ازبیماری های خاص ممکن است به زردی نوزاد منجر شود.


نكات قابل توجه

  1.  یرقان نوزاد در صورت عدم توجه و رسیدگی، ممکن است به عوارض و خطراتی مانند مرگ و عقب ماندگی ذهنی و حرکتی غیرقابل درمان منجر شود.
  2.   افتراق میان یرقان فیزیولوژیک و پاتولوژیک همیشه به سادگی امکان پذیر نیست.
  3.   لحظات و دقایق در تصمیم گیری به منظور اقدام مناسب برای نوزاد مبتلا به یرقان پاتولوژیک، بسیار سرنوشت ساز هستند.
  4.   همه موارد یرقان های نوزادی را نمی توان با سازگاری Rh و گروه های خونی، توجیه کرد. یافتن علل و عوامل دیگر یرقان ها از اهمیت برخوردار است.
  5.   در مواردی می توان قبل از زایمان و بعد از زایمان با اقداماتی از پیدایش و افزایش پاتولوژیک بیلی روبین پیشگیری نمود.


آموزش و مراقبت از نوزاد تازه متولد شده

نوزاد در طی روزهای اول پس از تولد باید تحت مراقبت بوده وپیدایش هرگونه تغییر در وضعیت وی پیگیری شود. آموزش بهداشت برای تغذیه نوزاد از شیر مادر، مراقبت از درجه حرارت منزل برای نگهداری نوزاد، توجه به پیدایش یرقان و پیگیری مراقبت های دوره ای، از برنامه هایی است که قبل از ترخیص مادر و نوزاد باید برنامه ریزی و اجرا شود.

بسیاری از مادران در مورد کفایت شیردهی خود اطمینان لازم را ندارند و معیارهایی را می توان به آنان آموزش داد که می تواند کفایت شیردهی آنان را نشان دهد. مثلا نوزاد لازم است در عرض ۲۴ ساعت ۶-۴ بار پوشک خیس کند و حداقل ۴-۳ بار مدفوع داشته باشد. همچنین رنگ مدفوع تا روز چهارم تولد باید رو به زردی رفته و چنانچه سیاه و یا سبز باقی بماند نشانه کم خوردن شیر بوده که لازم است هرچه سریعتر به پزشک مراجعه شود تا علت ارزیابی شود

اغوز نه تنها موجب زردی نمی شود که حتی شاید بهترین راه کاهش زردی نوزادان ،‌تغذیه مکرر با آغوز باشد. آغوز بسیار مغذی و حاوی موادی است که نوزاد را در برابر بیماری های محافظت می کند و به منزله اولین ایمن سازی او محسوب      می شود. خوراندن آغوز به نوزاد بسیار ضروری و حیاتی است.

در مواردی نیز بطور مادرزادی کم کاری تیروئید سبب افزایش زردی در نوزادان شده که لازم است بطور همگانی از این نظر بررسی صورت گیرد زیرا اثرات کم کاری تیروئید بر روی مغز نوزادان در صورت عدم درمان سریع و به موقع عوارض جبران ناپذیر به دنبال دارد. موارد ارثی دیگری نیز بطور نادر وجود دارد که به دلیل نقص و یا کمبود آنزیم های کبدی افزایش زردی در نوزادان را به دنبال دارد.

مهمترین راه جلوگیری از ایجاد عارضه مغزی ناشی از افزایش بیلی روبین پیشگیری، تشخیص و درمان سریع زردی مي باشد.


علايم و نشانه ها

زردی معمولا از سر شروع شده و به تدریج به قسمتهای پایین تر گسترش پیدا می کند بنابراین زردی در صورت و چشم نوزادان زودتر از بقیه نقاط بدن قابل تشخیص است. اما ممکن است والدین تجربه کافی در شناسایی زردی نداشته باشند. بنابراین توصیه شده است که نوزادانی که قبل از ۲۴ ساعت از بیمارستان ترخیص شده اند، ظرف ۷۲ ساعت بعد و نوزادانی که بین ۲۴ تا ۴۸ ساعت عمر ترخیص شده اند، ظرف ۹۶ ساعت و نوزادانی که بعد از ۴۸ تا ۷۲ ساعت عمر ترخیص شده اند ظرف ۱۲۰ ساعت بعد از نظر زردی معاینه شوند


راه هاي درمان

فوتوتراپی و یا نور درمانی روش موثری در کاهش زردی نوزادی بوده ولی لازم است تعداد لامپهای منبع نور کافی و عمر مناسب داشته باشند. متاسفانه بعضی فکر می کنند که قرار دادن نوزادان در زیر لامپهای فلورسانت خانگی قادر به کاهش   بیلی روبین است که این امر تنها سبب تاخیر درمان موثر و عوارض ناشی از روش غلط استفاده از فوتوتراپی می شود

تعویض خون نیز روش موثر دیگری است که چنانچه فوتوتراپی نتوانست در مدت معین بیلی روبین سرم را کاهش دهد از آن استفاده می شود.

برای زردی نوزادی با افزایش بیلی روبین غیر مستقیم معمولا مشکل خاصی وجود ندارد و چنانچه تشخیص و درمان بطور سریع و مناسب انجام شود نوزادان صد درصد بهبود می یابند و تنها در یک گروه نادر که آنزیمهای کبدی بطور پایدار کاهش و یا وجود ندارد پیوند کبد تنها راه چاره است. همچنین لازم است نوزادانی که سطح بیلی روبین آنها به حد تعویض خون رسیده است از نظر شنوایی بررسی شوند.


عارضه

از جمله عوارض زردی بیماری و ضایعه عصبی به نام کرنیکتروس است دراین حالت نوزاد ابتدا خواب آلوده و تحریک پذیر است و به تدریج شیر خوردن مختل و در نهایت منجر به برآمده شدن ملاج و تشنج بیماری کامل می شود. بیشتر بیماران در این مرحله فوت می کنند و آنها که زنده می مانند تا آخر عمر عوارض فلج مغزی و عقب ماندگی ذهنی، کری عصبی را با خود به همراه خواهند داشت.



زردی#هايپر بيلي روبين#تخریب غیر طبیعی سلولهای قرمز#بیلی روبین در کبد ایجاد می شود# محصول تجزیه هموگلوبین# شایعترین علت ایجاد بیش از حد بیلی روبین تخریب غیر طبیعی سلولهای قرمز#
اخبار
.تمامی حقوق این وب سایت متعلق به بیمارستان مادر و کودک می باشد
طراحي و اجرا: واحد فناوري اطلاعات بيمارستان مادر و كودك غدير