طحال‌برداری یا اسپلنکتومی

تعداد بازديد: 9219
بيمارستان مادر و كودك غدير طحال‌برداری یا اسپلنکتومی طحال یک اندام پر از خون است که در ناحیه بالا و سمت چپ حرفه شکم قرار دارد. طحال اندامی است که مرکز ذخیره‌سازی سلول‌های قرمز خون در بدن است و بسیاری از سلول‌های سفید خون تحت عنوان «ماکروفاژ» یا سلول‌های مبارزه کننده با بیماری در آن نقش فیلتر کننده خون را بر عهده دارند. در حقیقت طحال یک بخش از سیستم ایمنی بدن است و می‌تواند ذرات خونی قدیمی و آسیب دیده را از سیستم خون‌رسانی جدا کند. علاوه بر این طحال در شناسایی و از بین بردن باکتری‌ها به بدن کمک می‌کند. عملکرد این اندام می‌تواند بر تعداد پلاکت‌های خون، سلول‌های قرمز خون، و نیز سلول‌های سفید خون تاثیر گذارد.


عمل جراحی برداشتن طحال

برداشتن طحال به روش های مختلفی از جمله جراحی باز یا اسپلنکتومی صورت می پذیرد که این عمل با تشخیص پزشک و به وسیله معاینات پزشکی و انجام آزمایش ها باید صورت بگیرید زیرا در غیر این صورت اندام های دیگر را نیز با مشکل رو به رو می کند.


اسپلنکتومی (splenectomy)

اسپلنکتومی در اصطلاح یک عمل جراحی است که برای برداشتن طحال استفاده می‌شود. امروزه دو روش مختلف برای این جراحی مورد استفاده قرار می‌گیرد که عبارت از جراحی باز سنتی با ایجاد یک شکاف کامل بر روی بدن و جراحی لاپاراسکوپی است که در آن برای برداشتن طحال چند شکاف بسیار کوچک روی بدن ایجاد می‌گردد.


موارد استفاده از اسپلنکتومی

اسپلنکتومی یا عمل جراحی برداشتن طحال ممکن است در شرایط زیر برای بیمار مورد استفاده قرار گیرد:
  1.  تشکیل لخته خونی
  2.   پرکاری طحال: در این شرایط طحال بیش از حد لازم فعالیت کرده و باعث وارد شدن آسیب به سلول‌های سالم خون می‌شود. اسپلنومگالی: بزرگ شدن طحال
  3.   سرطان طحال
  4.   پرفشاری وریدی: در این شرایط رگ اصلی خون که به کبد وارد می‌شود دچار فشار خون بسیار بالا می‌گردد. این شرایط ممکن است با بسیاری از دلایل مختلف در ارتباط با عملکرد کبد ارتباط داشته باشد که برای مثال در این زمینه می‌توان از ابتلا به سیروز یا سرطان نام برد.
  5.   سیروز کبد: یک بیماری مزمن کبدی است که در آن بافت آسیب‌دیده با بافت اسکار جایگزین می‌شود. به این ترتیب خون نمی‌توان به راحتی در کبد جریان پیدا کند و این شرایط باعث پرفشاری وریدی می‌شود.
  6.   لنفوم یا سرطان بافت لنفاوی: این نوع سرطان باعث بزرگ شدن طحال و اسپلنومگالی می‌شود.
  7.   پورپورای ترومبوسیتوپنیک ایدیوپاتیک
  8.   آنمی اسفروسیت: این نوع از آنمی (کم‌خونی) زمانی ایجاد می‌شود که سلول‌های خونی شکننده شده و در هنگام عبور از طحال دچار آسیب شوند. این نوع کم‌خونی را می‌توان با استفاده از عمل جراحی اسپلنکتومی درمان کرد.
  9.   آنمی همولیتیک: برخی از انواع آنمی (کم‌خونی) همولیتیک که در آن سلول‌های قرمز خون قبل از بلوغ توسط بدن از بین می‌روند را می‌توان با عمل جراحی اسپلنکتومی درمان کرد.


شایعترین عللی که منجر به عمل طحال برداری می شود عبارتند از

  1.  پورپورا یا کبودی منتشر و بدون علت نقاط مختلف بدن به دلیل کاهش پلاکتها (ITP)
  2.   برخی بیماری های ارثی که باعث تغییر شکل گلبول های سرخ می شوند مانند اسفیروسیتوز، تالاسمی، آنمی داسی شکل، که در این بیماری ها طحال، بزرگتر و فعال می شود و موجب تخریب گلبول های سرخ می گردد.
  3.   بیماری کم خونی همولیتیک که در آن گلبول های سرخ توسط طحال برداشت و تخریب می شود.
  4.   در بعضی بیماری های بد خیم خونی مانند لنفوم یا لوسمی طحال كمی بزرگ و پركار می شود.
  5.   در مواردی که طحال خیلی بزرگ می شود و برداشت پلاکت ها، گلبول های سفید و گلبول های سرخ منجر به پان سایتوپنی (یعنی کاهش تمام رده های سلول های خونی) می گردد.
  6.   در انفارکتوس طحالی، آنوریسم شریان طحالی ونیز در تومورهای طحالی


تشخیص برداشتن طحال

از نظر تشخیصی آزمایش های خونی مانند CBC، اسمیر خون محیطی، آسپیراسیون مغز استخوان، و نیز سونوگرافی شکم، CT اسکن شکم، MRI شکم و نیز اسکن رادیوایزوتوپ طحال به تشخیص بیماری طحال و لزوم درمان جراحی و نقشه و پلان عمل كمک می كند.
آمادگی قبل از عمل:
۱- تزریق واکسن پنومو واکس از ۲ هفته قبل از عمل جهت پیشگیری از ابتلاء به عفونت های فرصت طلبی که پس از عمل به طور تهاجمی و ناگهانی ممکن است ایجاد شود (OPSI)
۲- رزرو پلاکت و خون به میزان کافی
۳- قطع ویتامین E و دارو های ضد انعقادی و ضد التهابی که قبلاً بیمار مصرف می کرده است. از یک هفته قبل از عمل آسپیرین بایستی قطع گردد.
جراحی لاپاراسکوپی
اسپلنکتومی را می‌توان از طریق لاپاراسکوپی یا با استفاده از تکنیک باز بر روی بیمار انجام داد. با وجودی که در اکثر عمل‌های جراحی کل طحال خارج می‌شود، گاهی اوقات ممکن است برای درمان بیمار نیاز به برداشتن بخشی از طحال وجود داشته باشد.
این عمل جراحی با استفاده از مواد بی‌هوشی برای بیمار شروع می‌شود. هنگامی که فرآیند بی‌هوشی کامل شد، عمل جراحی آغاز می‌شود. به این ترتیب معمولاً پنج شکاف کوچک ۲ تا ۳ سانتیمتری در ناحیه سمت چپ زیر دنده‌ها ایجاد می‌گردد. جراح در ادامه می‌تواند از طریق این شکاف‌ها یک لاپاراسکوپ را به بدن بیمار وارد کند.
از سایر شکاف‌های ایجاد شده به این منظور برای وارد کردن ابزارهای جراحی و خارج کردن طحال استفاده می‌شود. در طول عمل جراحی، جراح فضای داخل بدن بیمار را با دوربین مشاهده می‌کند، زیرا در این شرایط به خاطر کوچک بودن شکاف‌ها امکان مشاهده مستقیم محل تحت درمان توسط جراح وجود ندارد.


جراحی باز

استفاده از جراحی باز برای خارج کردن طحال بسیار مشابه عمل جراحی لاپاراسکوپی بوده و این دو روش فقط از یک جنبه با یکدیگر تفاوت زیاد دارند. در حقیقت برای انجام عمل جراحی باز از شکاف‌های با طول ۴ تا ۵ اینچ استفاده شده و جراح می‌تواند به صورت مستقیم کل ناحیه تحت درمان را مشاهده کند.
این روش به‌ طور خاص زمانی استفاده می‌شود که نیاز به خارج کردن کل طحال از بدن بیمار وجود داشته یا طحال فرد بزرگ شده باشد. به این ترتیب احتمالاً شکاف‌های کوچک ایجاد شده در عمل جراحی لاپاراسکوپی به مقدار کافی برای خارج کردن طحال از بدن بیمار بزرگ نخواهند بود.
علاوه بر این در صورتی که طحال به شدت دچار آسیب‌ دیدگی شده باشد، احتمالاً بهتر است از عمل جراحی باز برای برداشتن طحال استفاده شود تا به این ترتیب جراح بتواند دید بهتری نسبت به ناحیه تحت درمان داشته و خونریزی ایجاد شده در اندام‌ها را سریع‌تر از روش لاپاراسکوپی کنترل کند.


عوارض عمل برداشتن طحال

عوارضی که در عمل جراحی برداشتن طحال به میزان خفیفی ممکن است دیده شود شامل موارد زیر است:
  1.  عفونت محل ورود تروکار ها كه خیلی نادر است.
  2.   عفونت موضع قبلی طحال و آبسه ناحیه زیر دیافراگم چپ كه گاهی به خاطر آلودگی وسایل جراحی درحین عمل ایجاد می شود.
  3.   آتلکتازی یا انسداد مجاری برونشیال تنفسی در قاعده ریه ها خصوصاً ریه چپ که گاهی منجر به پنومونی می شود ممكن است ایجاد شود، كه برای پیشگیری از آن باید بیمار را هرچه زودتر پس از عمل تشویق به راه رفتن وسرفه های محكم و مؤثر نمود.
  4.   خونریزی از محل آزاد سازی و دستکاری شده حین عمل كه عارضه بالنسبه شایعتری است و از طریق افزایش خروجی ترشحات خونی از درون موضع عمل قابل تشخیص است.
  5.   التهاب لوزالمعده یا پانکراتیت كه بدلیل صدمه ناخواسته واتفاقی درحین عمل به انتها یا دم لوزالمعده بوجود می آید.



اسپلنکتومی#برداشتن طحال#پرکاری طحال#سرطان طحال#splenectomy#دكتر وحيد حسيني
اخبار
.تمامی حقوق این وب سایت متعلق به بیمارستان مادر و کودک می باشد
طراحي و اجرا: واحد فناوري اطلاعات بيمارستان مادر و كودك غدير