بيمارستان فوق تخصصي مادر و كودك غدير سرطان سینه

زن بودن، مهم‌ترین عامل احتمال بروز سرطان پستان است. اگرچه مردان نیز به این سرطان مبتلا می‌شوند اما احتمال آن در زنان بیش از صد برابر است. سالانه حدود ۱۰ هزار نفر در ایران به سرطان پستان مبتلا می‌شوند؛ یعنی از هر ۱۲ زن در کشور، یک نفر تا پایان عمر به سرطان پستان دچار می‌شود.به جرأت می‌توان گفت امروزه، سرطان سینه رایج‌ترین و دومین عامل مرگ‌ و میر در میان خانم‌ها می‌باشد و این در حالی است که با خود بیماریابی یا خودآزمایی بالینی پستان می‌توان به تشخیص زود هنگام سرطان و درمان آن کمک کرد.

سرطان سينه (سرطان پستان) چيست؟

سرطان پستان یا سرطان سینه (Breast cancer) به نوعی سرطان گفته می‌شود که از بافت پستان آغاز می‌شود. زن بودن، مهم‌ترین عامل احتمال بروز سرطان پستان است. اگرچه مردان نیز به این سرطان مبتلا می‌شوند اما احتمال آن در زنان ببیش از صد برابر است. سایر علائم سرطان پستان می‌تواند یک توده در پستان، تغییر شکل پستان، گودی پوست، ترشح مایع از نوک پستان، یا پوسته شدن قسمتی از پوست باشد. در افرادی که بیماری در اندام‌های دیگر آن‌ها گسترش پیدا کرده باشد، این علائم می‌توانند درد استخوان، غدد لنفاوی متورم، تنگی نفس، یا یرقان باشد.

تومور سینه به دو صورت تومورهای خوش خیم و تومورهای بدخیم وجود دارد. در هر دو نوع، رشد سلول‌ها سریع و زیاد می‌باشد. البته تومورهای دیگری نیز تحت عنوان تومورهای بینابین وجود دارند که در ابتدا خوش خیم بوده و سپس تبدیل به تومورهای بدخیم می‌شوند.

در تومورهای خوش خیم، روند ازدیاد سلول‌ها در مرحله مشخصی متوقف می‌شود، اما در تومورهای بدخیم روند ازدیاد بدون وقفه ادامه یافته، قابل‌مهار نبوده و در واقع تبدیل به سرطان سینه می‌شود که در صورت عدم درمان به سایر قسمت‌های بدن گسترش‌یافته (متاستاز)، در کار آن‌ها اختلال ایجاد کرده و در نهایت با درگیر ساختن اعضای حیاتی بدن می‌تواند منجر به مرگ فرد شود.

لازم به ذکر است در تومورهای خوش خیم امکان گسترش تومور به سایر بخش‌های بدن وجود ندارد، لذا این تومورها کشنده محسوب نمی‌شوند.

حدوداً نیمی از سرطان‌های سینه در یک‌چهارم بخش بالایی و خارجی سینه اتفاق می‌افتد. سرطان از منشأ مجاری شیر، شایع‌ترین نوع سرطان سینه می‌باشد.

چند درصد از سرطان‌های پستان ارثی هستند؟

حدود ۱۰ درصد از سرطان‌های پستان ارثی هستند و خودبیماریابی یا خودآزمایی بالینی پستان‌ها بیشتر از ماموگرافی در تشخیص زودهنگام سرطان اهمیت دارد. موضوع مهم این است که این سرطان شایع‌ترین سرطان در زنان کشور است، به‌طوری که از هر ۱۲ زن در ایران، یک‌نفر تا پایان عمرش به این سرطان دچار می‌شود وحدود ۱۰هزار نفر در ایران از سرطان پستان رنج می‌برند.

راه‌های تشخیص سرطان سینه

سرطان پستان با علایم زیر امکان بروز دارد:

1- توده یا تومور پستان : شایعترین علامت سرطان پستان، وجود یک توده سفت، منفرد و بدون درد در پستان است.
2- ترشح از نوک پستان : ترشحات نوک پستان بویژه اگر خونی، خونابه ای یا آبکی باشند و خروج آنها خودبخود و بدون فشار باشد، احتیاج به بررسی از نظر وجود سرطان دارند.
3- تغییرات پوست پستان : هر گونه تغییر شامل فرورفتگی، برآمدگی، تغییر رنگ یا زخم باید مورد توجه قرار گیرد.
4- تغییرات نوک پستان : توجه به فرورفتگی، قرمزی، پوسته پوسته شدن همراه با خارش، انحراف یا هر تغییری در نوک پستان مهم است.
5- تغییر اندازه در پستان : غیر قرینه شدن اندازه پستانها که اخیراً ایجاد شده باشد، باید بررسی شود.
6- بزرگی غدد لنفاوی زیربغل

با وجود آنکه نمی توان از ایجاد سرطان پستان جلوگیری کرد ولی با تشخیص زودرس و به موقع آن، شانس بیشتری برای درمان موفقیت آمیز این بیماری وجود دارد. در صورت تشخیص به‌موقع سرطان سینه و درمان زودهنگام آن می‌توان خطر انتشار بیماری و مرگ را کاهش داد.

سه روش شناخته شده برای تشخیص زودرس سرطان پستان وجود دارد که عبارتند از:

خودآزمایی سینه بعد از ۲۰ سالگی
معاینه سینه توسط پزشک متخصص به صورت هر سه سال یک‌بار در زنان ۲۰ الی ۴۰ ساله و به صورت سالیانه در زنان بالای ۴۰ سال
ماموگرافی سالیانه در خانم‌های بالای ۳۵ سال (ماموگرافي عکس‌برداری از پستان بوسیله اشعه ایکس است)

خودآزمایی پستان شامل دو مرحله است:

نگاه کردن: نگاه کردن در مقابل آینه طی مراحل زیر صورت می گیرد:
الف- دستها را در دو طرف بدن به حالت آویزان قرار دهید و پستانها را از نظر تغییرات غیر طبیعی بررسی کنید.
ب- دستها را در دوطرف سر بصورت صاف بالا ببرید و به پستانها خصوصاً از نظر فرو رفتگی پوست و توکشیدگی نوک پستان ها و سایر علائم غیرطبیعی نگاه کنید.
ج- دستها را به روی کمر فشار داده و شانه ها را به عقب بکشید و در این حالت پستانهای خود رامانند حالتهای قبل بدقت بررسی کنید.
د- خم شوید و دستها را به صورت آویزان در دو طرف تنه قرار دهید و در آیینه ، بدقت به ظاهر پستانها نگاه کنید.

در هر یک از این 5 حالت، پستانها را هم از روبه رو و هم از کنار نگاه کنید و آنها را از نظر علائم سرطان پستان که قبلاً گفته شد، بررسی کنید.

لمس: برای معاینه از نرمه انگشتان (بند آخر انگشت) استفاده کنید. هیچگاه بافت پستان را بین انگشت شست و سایر انگشتان فشار ندهید. زیرا ممکن است اشتباهاً احساس کنید که یک توده را لمس کرده اید. از انتهای بالایی پستان (حدود استخوان ترقوه) تا پایین پستان (لبه پایینی دنده ها) و از جناغ سینه تا تمام زیر بغل باید معاینه شود. برای این کار می توانید از اطراف پستان به طرف نوک پستان در دایره های فرضی هم جهت با عقربه های ساعت، لمس را انجام دهید.

در صورت لمس توده در پستان و یا سفت شدن بافت قسمتی از پستان به پزشک مراجعه کنید. پس از لمس هر پستان، لمس زیر بغل همان طرف را انجام دهید. در انتهای معاینه، پستانها را در جهات مختلف مانند حالت دوشیدن فشار مختصری دهید و به ترشحات نوک پستان توجه کنید. لمس پستانها را می‌توان در زیر دوش هنگام حمام کردن انجام داد. در این حالت که پستان و انگشتان خیس و لغزنده هستند، ممکن است توده ها بهتر لمس شوند.

آیا وجود توده در پستان نشان سرطان است؟

نه. وجود هر توده‌ای در پستان‌ها به معنی ابتلا به سرطان نیست، زیرا بسیاری از اوقات ضایعات کیستیک یا کیست‌های خوش‌خیم هم ظاهری شبیه توده‌های پستانی دارند، اما لازم است افراد با مشاهده علائم ذکر شده به‌ویژه کسانی که سابقه خانوادگی سرطان پستان را دارند، تحت بررسی قرار بگیرند. همچنین می‌توان با خودآزمایی بالینی پستان، معاینات بالینی، ماموگرافی در سن بالای ۵۰ سال و سونوگرافی، توده‌های پستان در اندازه یک‌سانتی‌متر را به خوبی تشخیص دهیم و این توده‌ها را می‌توانیم با جراحی و هورمون‌درمانی، درمان قطعی کنیم، بنابراین در این موارد به درمان‌های سنگین‌تر و پرهزینه‌تر مانند شیمی‌درمانی و درمان هدفمند نیاز نیست.

معمولا چه عواملی در ابتلا به سرطان پستان مؤثر هستند؟

قاعدگی زودرس (شروع قاعدگی در سن زیر ۱۲سالگی) یا یائسگی دیررس (پس از سن ۵۰ تا ۵۵ سالگی)، ابتلا به اضافه وزن و چاقی و مصرف دخانیات مانند سیگار در ابتلا به سرطان پستان مؤثر هستند. زنانی هم که صاحب فرزند نشده‌اند یا اینکه فرزند خود را شیر نمی‌دهند، بیشتر مستعد ابتلا به این سرطان هستند. به همین سبب غربالگری در سرطان پستان بسیار اهمیت دارد به این صورت که ما باید این سرطان را در مراحل ابتدایی آن کشف کنیم. اگر سرطان پستان در مراحل ابتدایی کشف شود با درمانی سبک این عارضه بهبود پیدا می‌کند و نیاز به درمان‌های سنگین و پرهزینه نیست.

راه‌های درمان سرطان پستان تنها شیمی‌درمانی است؟

اتفاقا خیلی مواقع درمان اصلی سرطان پستان جراحی و پرتودرمانی و هورمون درمانی است و ممکن است اصلا شیمی‌درمانی استفاده نشود و جزو یک درمان تکمیلی در نهایت مورد استفاده قرار گیرد. البته درمان‌های پرتودرمانی نیاز به دستگاه‌های شتاب‌دهنده خطی دارد که تعدادش در کشور کم است و تنگنا‌هایی هم برای تهیه این دستگاه‌ها وجود دارد که وزارت بهداشت در تلاش برای رفع و واردات این دستگاه‌هاست تا بیماران در لیست طولانی‌مدت انتظار رادیوتراپی قرار نگیرند.

سرطان سینه#سرطان پستان#breast cancer#تومور سینه#تومورهای خوش خیم#تومورهای بدخیم#تشخيص#توده در پستان#درمان#پرتودرمانی#شیمی‌درمانی#سن سرطان سينه#خودآزمايي سرطان سينه#ايا سرطان سينه درد دارد#آيا سرطان سينه كشنده است#تست سرطان سينه