در حاملگی طبیعی، یک تخمک در یکی از لولههای فالوپ که تخمدانها را به رحم متصل میکند، توسط اسپرم لقاح مییابد. تخمک لقاح یافته سپس به سمت رحم حرکت میکند و خود را در دیواره داخلی رحم یا اندومتر مستقر میکند و اصطلاحا لانه گزینی میکند، و در آنجا باقی میماند و رشد مییابد. اگر لانه گزینی سلول تخم تشکیل شده در هر جایی غیر از دیواره داخلی رحم ایجاد شود (مثلا در لولههای فالوپ، گردن رحم و یا دیگر قسمتهای اندام تناسلی زن) به آن بارداری خارج رحمی گفته میشود. از آنجا که اکثر بارداریهای خارج رحمی در یکی از لولههای رحم رخ میدهند آنرا بارداری لولهای نیز مینامند.
علل حاملگي خارج از رحم
1- معمول ترين علت حاملگي اكتوپيك آسيب به لوله هاي شيپوري است كه باعث مسدود ياباريك شدن آن مي شود.
2- ممكن است مشكلي در ديواره ي اين لوله وجود داشته باشد. به طور معمول اين لوله بايد منقبض شده و تخمك رابه طرف رحم هل دهد.
3- شرايطي مانند آپانديس يا عفونت لگن ممكن است با ايجاد پيچ وتاب لوله ي فالوپ به آن صدمه بزند و بدين طريق عبور تخمك از آن را به تاخير انداخته و باعث كاشتن آن در خود لوله ي شيپوري شوند.
2- ممكن است مشكلي در ديواره ي اين لوله وجود داشته باشد. به طور معمول اين لوله بايد منقبض شده و تخمك رابه طرف رحم هل دهد.
3- شرايطي مانند آپانديس يا عفونت لگن ممكن است با ايجاد پيچ وتاب لوله ي فالوپ به آن صدمه بزند و بدين طريق عبور تخمك از آن را به تاخير انداخته و باعث كاشتن آن در خود لوله ي شيپوري شوند.
عوامل خطر:
1. شكل غيرطبيعي لوله شيپوري
2. جراحي هاي صورت گرفته بر روي لوله
3. بيماريهاي آميزشي و ساير عفونت هاي لوله كه ميتواند شكل لوله را به هم بزند،
4. چسبندگي هاي دور لوله اي ممكن است خطر حاملگي لوله اي ر افزايش دهند.
5. استفاده از روشهاي كمك باروري با افزايش چشمگير خطر حاملگي نابجا همراه است،
6. استعمال دخانيات از ديگر عوامل خطر است.
2. جراحي هاي صورت گرفته بر روي لوله
3. بيماريهاي آميزشي و ساير عفونت هاي لوله كه ميتواند شكل لوله را به هم بزند،
4. چسبندگي هاي دور لوله اي ممكن است خطر حاملگي لوله اي ر افزايش دهند.
5. استفاده از روشهاي كمك باروري با افزايش چشمگير خطر حاملگي نابجا همراه است،
6. استعمال دخانيات از ديگر عوامل خطر است.
علائم شايع
در صورت تشخيص ديرهنگام،تظاهر حاملگي اكتوپيك با سه مشخصه تاخير در خونريزي قاعدگي،درد و خونريزي يا لكه بيني واژينال مشخص ميشود.
در موارد پارگي لوله، درد شديد قسمت تحتاني شكم و لگن رخ مي دهد كه بصورت دردي تيز و خنجري يا پاره كننده است.در لمس شكم حساسيت رخ ميدهد.در معاينه دو دستي(معاينه از روي شكم و داخل واژن) دهانه رحم بسيار حساس و فوق العاده دردناك است.60%-80% زنان مبتلا دچار لكه بيني و يا درجاتي از خونريزي ميشوند.افت فشار خون و افزايش تعداد ضربان قلب فقط در صورتي رخ ميدهد كه خونريزي ادامه داشته باشد.
در موارد پارگي لوله، درد شديد قسمت تحتاني شكم و لگن رخ مي دهد كه بصورت دردي تيز و خنجري يا پاره كننده است.در لمس شكم حساسيت رخ ميدهد.در معاينه دو دستي(معاينه از روي شكم و داخل واژن) دهانه رحم بسيار حساس و فوق العاده دردناك است.60%-80% زنان مبتلا دچار لكه بيني و يا درجاتي از خونريزي ميشوند.افت فشار خون و افزايش تعداد ضربان قلب فقط در صورتي رخ ميدهد كه خونريزي ادامه داشته باشد.
پيشگيري
بانوان عزیز باید نظارت کامل بر بهداشت بارداری خود داشته باشند.
تشخيص سريع و درمان مناسب بيماري هاي منتقل شونده از راه تماس جنسي انجام شود.
اگر قصد باردار شدن را داريد و در عين حال سيگار مصرف مي كنيد، بايد بدانيد خود را در معرض خطر بارداري خارج رحمي قرار مي دهيد
باید با علائم بارداری خارج رحمی آشنا باشید و در صورت مواجهه با علائم آن، فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگر در گذشته سابقه ي ابتلا به بارداري خارج رحم را داشته ايد بايد قبل از اقدام براي بارداري مجدد تحت نظر پزشك قرار گيريد.
اگر تست بارداري شما مثبت شده است و درعين حال خونريزي داريد و يا علائم گفته شده در بالا را تجربه مي كنيد، بايد به پزشك مراجعه كنيد تا متخصص زنان به معاينات ناحيه لگن شما بپردازد و در صورت صلاحديد سونوگرافي واژينال رابه شما پيشنهاد دهد.
تشخيص سريع و درمان مناسب بيماري هاي منتقل شونده از راه تماس جنسي انجام شود.
اگر قصد باردار شدن را داريد و در عين حال سيگار مصرف مي كنيد، بايد بدانيد خود را در معرض خطر بارداري خارج رحمي قرار مي دهيد
باید با علائم بارداری خارج رحمی آشنا باشید و در صورت مواجهه با علائم آن، فورا به پزشک مراجعه کنید.
اگر در گذشته سابقه ي ابتلا به بارداري خارج رحم را داشته ايد بايد قبل از اقدام براي بارداري مجدد تحت نظر پزشك قرار گيريد.
اگر تست بارداري شما مثبت شده است و درعين حال خونريزي داريد و يا علائم گفته شده در بالا را تجربه مي كنيد، بايد به پزشك مراجعه كنيد تا متخصص زنان به معاينات ناحيه لگن شما بپردازد و در صورت صلاحديد سونوگرافي واژينال رابه شما پيشنهاد دهد.
عوارض احتمالي
حاملگي اكتوپيك يكي از اورژانس هاي زنان شناخته مي شود، زيرا اين شرايط ممكن است خطرات جاني بالقوه جدي براي مادر ايجاد كند.
پارگي لوله هاي رحم كه مي توند منجر به خونريزي و شوك شود شايعترين عارضه مي باشد.
ناباروري كه در 10 تا 15 درصد موارد رخ مي دهد.
پارگي لوله هاي رحم كه مي توند منجر به خونريزي و شوك شود شايعترين عارضه مي باشد.
ناباروري كه در 10 تا 15 درصد موارد رخ مي دهد.
تشخيص:
درد در ناحیه زیر شکم
احتمال خونریزی از ناحیه واژن
خونریزی شدید در ناحیه شکم كه در اثر پارگي لوله رخ دهد
درد و در نهایت غش شود
و این حالتها برای هر زنی که از نظر جنسی فعال است و در سن باروری قرار دارد ممکن است به وجود بیاید. پس با مشاهده علائمی مثل درد شکمی و خونریزی واژینال در صورت مثبت بودن تست بارداری باید به اورژانس مراجعه کنید.
ابتدا یک آزمایش ادرار برای اثبات حاملگی از شما گرفته میشود، چنانچه جواب مثبت بود آزمایش خون از نظر سطح هورمون HCG انجام میشود. اگر سطح HCG کمتر از میزان انتظار در حاملگی طبیعی باشد، احتمالا حاملگی از نوع خارج رحمی است.
در این مرحله پزشک سونوگرافی انجام میدهد و چنانچه در سونوگرافی داخل رحم، ساک حاملگی وجود نداشته باشد و به عبارتی جنین در رحم مشاهده نشود، احتمال حاملگی خارج رحمی بالا میرود. البته سونوگرافی واژینال در این موارد خیلی بهتر جواب میدهد، ولی در هر صورت ممکن است سونوگرافی نتواند همه حاملگیهای خارج رحمی را تشخیص دهد، بنابراین در صورت عدم تشخیص و چنانچه بیمار درد و خونریزی شدید نداشته باشد، میتوان وی را تحت نظر قرار داد و با انجام آزمایش HCG طی 2 تا 3 روز دریافت که آیا حاملگی خارج رحمی است یا خیر
احتمال خونریزی از ناحیه واژن
خونریزی شدید در ناحیه شکم كه در اثر پارگي لوله رخ دهد
درد و در نهایت غش شود
و این حالتها برای هر زنی که از نظر جنسی فعال است و در سن باروری قرار دارد ممکن است به وجود بیاید. پس با مشاهده علائمی مثل درد شکمی و خونریزی واژینال در صورت مثبت بودن تست بارداری باید به اورژانس مراجعه کنید.
ابتدا یک آزمایش ادرار برای اثبات حاملگی از شما گرفته میشود، چنانچه جواب مثبت بود آزمایش خون از نظر سطح هورمون HCG انجام میشود. اگر سطح HCG کمتر از میزان انتظار در حاملگی طبیعی باشد، احتمالا حاملگی از نوع خارج رحمی است.
در این مرحله پزشک سونوگرافی انجام میدهد و چنانچه در سونوگرافی داخل رحم، ساک حاملگی وجود نداشته باشد و به عبارتی جنین در رحم مشاهده نشود، احتمال حاملگی خارج رحمی بالا میرود. البته سونوگرافی واژینال در این موارد خیلی بهتر جواب میدهد، ولی در هر صورت ممکن است سونوگرافی نتواند همه حاملگیهای خارج رحمی را تشخیص دهد، بنابراین در صورت عدم تشخیص و چنانچه بیمار درد و خونریزی شدید نداشته باشد، میتوان وی را تحت نظر قرار داد و با انجام آزمایش HCG طی 2 تا 3 روز دریافت که آیا حاملگی خارج رحمی است یا خیر
درمان
گزينه هاي درماني شامل درمان طبي و جراحي مي باشد.
اگر بارداري به وضوح در خارج از رحم بوده و اندازه جنين هنوز كوچك باشد استفاده از نوعي داروي ضد سرطان به نام متوتركسات كه به صورت تزريق داخل وريدي تجويز مي شود.
متوتركسات تركيبي است كه باعث مسموم شدن سلول ها و خاتمه بارداري مي شود . در صورتي كه سطح هورمون پس از اين روش درماني كاهش يابد، نشانه ي به پايان رسيدن بارداري است.
اگر وضعیت مادر خوب بوده و جنین نیز هنوز خیلی بزرگ نشده باشد كه آسیب به لوله های رحمی وارد كرده باشد می توان از جراحی لاپاروسكوپی نیز برای خارج كردن آن استفاده كرد. به این ترتیب که با استفاده از یك دوربین بسیار كوچك داخل لگن مشاهده شده و جراحی نیز با لوازم بسیار ریز و دقیق انجام می شود.
در صورتي كه افزايش سن بارداري و سايز جنين منجر به آسيب جدي در ناحيه شده و يا خونريزي شده باشد بهترين روش جراحي باز كردن شكم است تا جنين و كليه ي نسوج آسيب ديده خارج شود.
ممكن است در شرايطي بتوان لوله را ترميم كرد اما گاهي لازم است كل يك لوله خارج شود و اين مساله روي توانايي باروري در آينده تاثير گذار خواهد بود.
اگر بارداري به وضوح در خارج از رحم بوده و اندازه جنين هنوز كوچك باشد استفاده از نوعي داروي ضد سرطان به نام متوتركسات كه به صورت تزريق داخل وريدي تجويز مي شود.
متوتركسات تركيبي است كه باعث مسموم شدن سلول ها و خاتمه بارداري مي شود . در صورتي كه سطح هورمون پس از اين روش درماني كاهش يابد، نشانه ي به پايان رسيدن بارداري است.
اگر وضعیت مادر خوب بوده و جنین نیز هنوز خیلی بزرگ نشده باشد كه آسیب به لوله های رحمی وارد كرده باشد می توان از جراحی لاپاروسكوپی نیز برای خارج كردن آن استفاده كرد. به این ترتیب که با استفاده از یك دوربین بسیار كوچك داخل لگن مشاهده شده و جراحی نیز با لوازم بسیار ریز و دقیق انجام می شود.
در صورتي كه افزايش سن بارداري و سايز جنين منجر به آسيب جدي در ناحيه شده و يا خونريزي شده باشد بهترين روش جراحي باز كردن شكم است تا جنين و كليه ي نسوج آسيب ديده خارج شود.
ممكن است در شرايطي بتوان لوله را ترميم كرد اما گاهي لازم است كل يك لوله خارج شود و اين مساله روي توانايي باروري در آينده تاثير گذار خواهد بود.
مراقبت هاي بعد از استفاده از داروي متوتركسات
- تهوع، استفراغ و اسهال كه براي كاهش اين عوارض بهتر است دارو با غذا و در شب مصرف شود.(در مواردي كه دارو به شكل خوراكي تجويز شود)
- زخم های دهان که با مصرف ویتامینی بنام اسید فولیک یا اسید فولینیک احتمال بروز آن کم می شود.
- خشکی پوست و ضایعات پوستی مختلف و افزایش حساسیت به نور آفتاب:
استفاده از كرم های ضد آفتاب وكلاه توصیه می شود.
- احساس خستگی ، سردرد و منگی در بعضی از بیماران كه با دوره هايي از استراحت كاهش مي يابد.
- زخم های دهان که با مصرف ویتامینی بنام اسید فولیک یا اسید فولینیک احتمال بروز آن کم می شود.
- خشکی پوست و ضایعات پوستی مختلف و افزایش حساسیت به نور آفتاب:
استفاده از كرم های ضد آفتاب وكلاه توصیه می شود.
- احساس خستگی ، سردرد و منگی در بعضی از بیماران كه با دوره هايي از استراحت كاهش مي يابد.
مراقبت هاي بعد ازجراحي
1) جهت ادامه ي درمان بـا در دسـت داشـتن جــواب پــاتولوژي بــه مركز درماني مراجعــه نمايید.
2) بعد از سه روز استحمام نمايید.
3) بعــد از اســتحمام محــل عمــل را خشــك و تمیـز نگـه داريـد ضـمناٌ نیـازي بـه پانسـمان مجدد نمی باشد.
4) ١٠-٧ روز بعد از عمل جهت كشـیدن بخیـه ها به مركز درماني مراجعه نمايید.
5) رژيم غذايي خاصي توصیه نميشود از هر سه گروه غذايي مصرف نمايید.
6) تا 40 روز از مقاربت جنسي پرهيز نماييد.
7) فعاليت هاي عادي خود را بعد از عمل از سر بگيريد.
8) در صورت خونریزی /ترشح چرکی و بد بو /تب و لرز به اورژانس بیمارستان مراجعه نماييد.
9) ممكـن اسـت تــا چنـد هفته بعــد از عمــل حالت ضـعف و خسـتگي داشـته باشـید كـه بتدريج اين حالت بهبود می یابد.
2) بعد از سه روز استحمام نمايید.
3) بعــد از اســتحمام محــل عمــل را خشــك و تمیـز نگـه داريـد ضـمناٌ نیـازي بـه پانسـمان مجدد نمی باشد.
4) ١٠-٧ روز بعد از عمل جهت كشـیدن بخیـه ها به مركز درماني مراجعه نمايید.
5) رژيم غذايي خاصي توصیه نميشود از هر سه گروه غذايي مصرف نمايید.
6) تا 40 روز از مقاربت جنسي پرهيز نماييد.
7) فعاليت هاي عادي خود را بعد از عمل از سر بگيريد.
8) در صورت خونریزی /ترشح چرکی و بد بو /تب و لرز به اورژانس بیمارستان مراجعه نماييد.
9) ممكـن اسـت تــا چنـد هفته بعــد از عمــل حالت ضـعف و خسـتگي داشـته باشـید كـه بتدريج اين حالت بهبود می یابد.
منبع: زنان زایمان ویلیامز
لينك هاي مهم
دانستني ها
- بالا آوردن شير در نوزادان
- چه كساني باید آزمايش تيروئيد بدهند؟
- اهميت شير مادر
- افزایش قد کودکان
- كمردرد بعد از زايمان
- کيست آندومتريوما
- جراحي سر و گردن
- غربالگري جنين
- سرطان سينه
- رفع افتادگی پلك با بلفاروپلاستي
- ليپوساكشن
- آبدومينوپلاستي
- سونوگرافی آنومالی
- زايمان فيزيولوژيك
- تست پاپ اسمیر
- سرطان تخمدان
- مزاياي عمل لاپاراسکوپی
- آمادگي هاي قبل از زايمان
- سلولیت یکی از مشکلات زیبایی
اخبار
- گراميداشت روز جهاني كودك
- ديدار مديريت محترم شعب بانك تجارت استان با رياست بيمارستان
- دیدار رياست و تيم مديريتي بيمارستان مادر و كودك غدير با پزشکان به مناسبت بزرگداشت روز پزشک
- مانور دور ميزي بحران با حضور رياست محترم بيمارستان
- انتصاب رياست جديد بيمارستان
- تقدير و تشكر
- ايمني در بيمارستان مادر و كودك غدير
- طراحي و ساخت مخزن جديد ذخيره سازي آب
- ميلاد امام هشتم شيعيان
- روزدرختكاري
- جشن نيمه شعبان
- برگزاري دو دوره مسابقه شطرنج سال 1402
- برگزاری جلسه مشترک هم اندیشی هیات امنا مجمع خیرین سلامت فارس
- برگزاري مراسم زيارت عاشورا
- برگزاري جشن روز پرستار و تجليل از پرستاران نمونه بيمارستان مادر و كودك غدير
- احداث و تجهيز اتاق آمادگی پيش از عمل
- سيستم تصفيه فاضلاب و آبياری زير سطحی فضای سبز
- احداث پاركينگ مسقف پرسنلی
- معرفي افراد كميته اخلاق باليني و پزشكي
- بازديد و واك راند از بخش ICU
- بازديد و واك راند از بخش VIP
- برگزاري عيد غدير در بيمارستان مادر و كودك غدير
- كسب رتبه برتر مقالات جراحي توسط دانشگاه علوم پزشكي شيراز
- جراحی اصلاح پیشانی برجسته در بیمارستان مادر و کودک غدیر شیراز
- کلاس آموزشی مانور عملی اطفاء حریق
- كسب لوح دوست دار كودك
- اهدا خون توسط كاركنان بيمارستان
- روز داروساز مبارك
- روز پزشك مبارك
- روز جهانی تغذیه با شیر مادر
- هفته درختكاري
- روز ماما مبارك
- ارتقا علمي دكتر مسعود اميني رياست محترم بيمارستان
- روز پرستار مبارك
- استمداد از مردم نیکوکار کشور
- برگزاري مجمع مديران پرستاري
- روز بزرگداشت ابوعلی سینا و روز پزشک
- بيست و سوم خرداد ماه برگزاري همايش دهمين سال فعاليت بيمارستان فوق تخصصي مادر و كودك غدير شيراز
- دوازدهم خردادماه 1398 جلسه معارفه مدير جديد بيمارستان
- برگزاري كلاس آموزش غربالگري فشار خون
- پانزدهم ارديبهشت ماه سال 98 روز جهاني ماما
- يازدهم ارديبهشت 98 روز كارگر
- بيستم ديماه 97 روز پرستار
- بيست ويكم آذر 97 كنگره شكاف كام
- پانزدهم آذر97 روز حسابدار
- كسب مقام نخست بيمارستان در ترويج زايمان طبيعي
- هفته سلامت
- يكهزارمين عمل جراحي چاقي بيمارستان مادر و كودك
- جشن روز ماما
- نظرات مادران زايمان طبيعي بيمارستان مادر و كودك غدير